De druk op gezinnen was al tijden groot. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 3 ouders de druk van werk, gezin en zorg te hoog vindt. Werk en verlof, kinderopvang, jeugdzorg en onderwijs, schuldenproblematiek en kansenongelijkheid, (mentale) gezondheid en ouderschap. Gezinnen hebben behoefte aan meer ruimte in tijd, geld en goede, ondersteunende zorg om de combinatie werk, gezin en zorg werkend te maken en zo een stabiele basis te geven aan hun kinderen. En daarin speelt iedereen een rol, ouders natuurlijk zelf maar ook de maatschappij, werkgevers en politiek. Stichting Voor Werkende Ouders vertegenwoordigt ouders en doet jaarlijks onderzoek naar de Nederlandse Staat van het gezin.
Nederlandse Staat van het gezin
Hoe gezinsvriendelijk is Nederland? Wat gaat er goed? Wat kan er beter? Jaarlijks stelt Stichting Voor Werkende Ouders deze vragen aan ouders, voert gesprekken met ouders en gaat op zoek naar cijfers die wat zeggen over gezinnen in Nederland. Dit keer reageerden er maar liefst 8.729 ouders op 74 vragen. In deze blog deel ik de conclusies uit de Staat van het Gezin 2025. Dit rapport geeft aanbevelingen om gezinnen beter te ondersteunen, bijvoorbeeld goede verlofregelingen, investeringen in ontmoetingsplekken en lokale netwerken en begrip op het werk.
Daar heeft iedereen in een rol in, aldus de makers van Staat van het Gezin. Naast een regierol van de overheid vraagt dit ook om actie van de mensen rondom het gezin. Bijvoorbeeld werkgevers, buurtvoorzieningen en professionals in onderwijs, zorg, begeleiding en ondersteuning. Maar ook de gezinnen zelf en hun sociale omgeving kunnen hier iets in betekenen. Kun jij je als werkende ouder vinden in onderstaande conclusies van de Nederlandse Staat van het gezin?
Conclusies Staat van het Gezin
Nederland is voor veel gezinnen een goed georganiseerd en veilig land om in te wonen, met een ruim aanbod van voorzieningen en diensten. Toch ervaren ouders steeds vaker dat deze basis tekortschiet. Meer dan 90% van de ouders vindt Nederland een fijn land om als gezin in te wonen. Alle voorzieningen zijn er. Het is veilig en ten opzichte van andere landen goed geregeld. Maar er zijn ook uitdagingen, op het gebied van kosten, flexibiliteit, de balans tussen werk, gezin en zorg. Ouders maken zich zorgen over de toekomst van hun kinderen, beïnvloed door geopolitieke verhoudingen, de verharding van de maatschappij, veiligheid op straat, de invloed van sociale media en de woningmarkt. De polariserende en individualistische samenleving versterken dit gevoel verder.
Werken is financiële noodzaak, geen keuze
Ouders zijn op zoek naar een betere balans tussen werk en privé, met een sterke nadruk op financiële zekerheid, flexibiliteit en ondersteuning op verschillende gebieden. Ouders willen meer tijd met hun gezin doorbrengen, maar voelen zich verplicht om beiden te werken om aan financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Dit resulteert in een gevoel van druk en een tekort aan gezinstijd.
Ouders staan hierdoor voor dilemma’s: meer werken om financieel rond te komen betekent minder tijd voor het gezin, terwijl ze de voorkeur geven om thuis te zijn voor hun kinderen. Ouders vragen zich af of ze nog wel financieel gezin kunnen zijn. Of ze wel voldoende financiën kunnen creëren om hun gezinsleven vorm te geven. De financiële ondersteuning van de overheid hierin wordt vaak als ontoereikend en onbetrouwbaar ervaren.
Prestatiedruk van ouders zelf
Ondanks het feit dat ouders zich minder beoordeeld voelen dan eerdere jaren, ervaren ze zelf wel een gevoel van onvermogen om een goede ouder te zijn. Dit wordt veroorzaakt door de eisen aan het ouderschap die ze zichzelf opleggen, maar die hen ook door de maatschappij worden opgelegd. Ook social media spelen hierin een rol. Het perfecte plaatje dat geschetst wordt is onhaalbaar.
Ouders ervaren verder meer stress en zijn minder tevreden over de mogelijkheden hun gezinsleven vorm te geven zoals zij dat willen. De stijgende kosten, de druk op zichzelf en het ouderschap en de voortdurende zoektocht naar balans tussen werk, gezin en zorg maken hun leven ingewikkeld. Ze ervaren bovendien geen gezamenlijke verantwoordelijkheid in de ontwikkeling van hun kind. ‘Je hebt toch zelf voor kinderen gekozen’. Dit leidt tot onzekerheid, stress en onmacht.
Steun van familie en vrienden
Ouders geven aan zich gehoord en gezien te voelen door hun directe omgeving, vooral binnen familie en vriendenkring. Een steunende omgeving kan bijdragen, merken ouders op. Maar het terugtrekken in de eigen sociale kring zorgt ervoor dat wij elkaar minder weten te vinden buiten die kring en minder oog hebben voor elkaar. De verbinding, het gevoel van samen verantwoordelijk te zijn voor elkaar, in de Nederlandse samenleving ontbreekt.
De ervaren beschikbaarheid van steun varieert sterk en is niet voor iedereen even toegankelijk. Het vinden van steun of de juiste professionele hulp is moeilijker geworden ten opzichte van vorig jaar. Ouders ervaren veel bureaucratie en hebben moeite om de juiste route naar hulp te vinden. Ouders benadrukken daarom de noodzaak van laagdrempelige ontmoetingsplekken waar ze elkaar kunnen ontmoeten en ondersteunen.
Politiek alleen met zichzelf bezig
Ruim driekwart van de ouders vindt dat de politiek gezinnen en ouders niet goed vertegenwoordigen. De politiek zou een rol moeten spelen, maar ouders zijn zeer kritisch over de politiek: te populistisch en zelfgericht. Het ontbreekt aan een lange termijn visie, concreet beleid en daadkracht. Bovendien wordt de politiek als onbetrouwbaar ervaren. Het uitstellen van het nieuwe financieringsstelsel kinderopvang is hierin het laatste voorbeeld.
Stichting Voor Werkende Ouders
Ouders laten hun stem horen. Ze maken zich zorgen over de toekomst van hun kinderen. Zo laat ook de Staat van Gezinnen 2025 zien. Hierin speelt iedereen een rol, de politiek, de maatschappij, werkgevers, de media en ouders zelf. Stichting Voor Werkende Ouders lobbyt hiervoor en vertegenwoordigt ruim 20.000 ouders in Nederland. Daarnaast helpen we ouders met simpele tips en tools op Wat Ouders Willen Weten en TijdBaas.
